Magische begraafplaats Deventer
bezoek lente 2013

Na een paar pogingen om opnieuw een bezoek aan de (toen gesloten) Algemene Begraafplaats te brengen kon ik op 11 september 2022 eindelijk deze foto's maken. Ik vertrok te laat om gebruik te maken van het ideale licht. De begraafplaats baadde in het zonlicht toen ik eindelijk arriveerde.

Deze kat is vaak te zien op de begraafplaats. Iedere keer wanneer ik er was (en de begraafplaats dicht was) begroette hij me

In vroegere tijd werden er op landgoederen wel vaker beuken of bruine beuken aangeplant door een aantal jonge beuken in één plantgat te poten. Dit wordt ook wel een boomboeket genoemd. Zo’n boomboeket lijkt hier ook te zijn gepoot op het tweede graf in de rij. Onder de beuk(en) in graf 1052 ligt begraven Jan Willem Dommerholt, die in 1889 is overleden. Dit vertelt ons in ieder geval iets over de leeftijd van deze beuk: vermoedelijk geplant in of kort na 1889. De beuk is ongeveer 130 jaar oud. De kolossale wortelvoet van de boom beslaat ± 4 m² aan oppervlakte.

Deze beuk staat in het register van monumentale bomen van de Landelijke Bomenstichting. Registratienummer is 1689323. De omtrek van de boom is 6,00 meter en de hoogte van de boom is ongeveer 28 meter.

https://sobd.org/grote-groene-beuk-2/

De families Klosters komen van buurtschap De Snippeling en waren vooral bekend van de kalkovens die bij de brug over het Overijssels kanaal stonden. Later was hier de bouwmaterialenhandel van Klosters (nu Bouwcentrum Filippo). Jan Klosters, 70 jaar oud, was timmerman en is hier met zijn vrouw Alijda Locht, 74 jaar oud begraven. Vrijwel alle andere leden van de familie Klosters zijn begraven op de oude begraafplaats in Colmschate, omdat de buurtschap De Snippeling tot het dorp Colmschate behoorde.

De Kandelaarsboom;
Deze bruine beuk is op een bijzondere wijze gesnoeid in de vorm van een kandelaar. De hier gebruikte techniek wordt kandelaberen genoemd. Dit is een snoeitechniek, waarbij alle takken van een boom zodanig afgezaagd worden, dat de boom na de snoei iets weg heeft van een kandelaar. Het is hier toegepast als symboliek. Kandelaberen is eigenlijk een vorm van knotten. Ook is zeer bijzonder dat het hekwerk rond het graf op meerdere plekken in de beukenstam ingroeit.

Esdoorn met de weggedrukte steen & graf 1025 van L.A.J. Burgersdijk

Een beeld van de begraafplaats zoals het er in haar actieve periode uit zag: geen bomen of heel veel begroeiing. Ook deze boom, een esdoorn die in dit graf 975 is gegroeid heeft er toen niet gestaan. Deze boom is wel zeker als een zaailing-esdoorn in dit graf opgekomen na de sluiting van de begraafplaats in 1918. Door de groei van de boom is het grafmonument op dit graf geheel uit haar verband gedrukt en eigenlijk vernield. De liggende steen is weggedrukt, kettingen zijn geknapt en de palen zijn in de boom gegroeid.
In dit graf liggen begraven Gerrit Hendrik van Stuijvenberg, begraven 1882 en Hendrik Johannes van Stuijvenberg, begraven 1900.

Over de verschoven grafsteen en de geknapte kettingen is een gedicht gemaakt door Sieth Delhaas.

Krachtenspel

Het krachtenspel van steen en ijzer
is niets bij de reuzin die moeiteloos
een eeuw ruim overbruggend
haar takken opnieuw doet botten
en oer en jong het groen
dat juichend over ’t leven zich naar de wolken keert.
Aan haar voet is ’t spel al uitgespeeld.

Het is de stad die deze plek verkoos tot monument
geen meesterhand die bindt of snoeit.

De stinseplanten rond de steen strelen de namen
onleesbaar uitgeschuurd door weer en wind.
En menigeen melancholiek wellicht
om ’t eigen nad’rend eind herkent in de omarming
aan haar voet dat leven triomfeert.
Sieth Delhaas

Graf 1025. L.A.J. Burgersdijk (1828-1900)

Dr. L.A.J. Burgersdijk is geboren in het jaar 1828. Tijdens zijn studie bleek al dat hij buitengewoon begaafd en veelzijdig was. Na zijn kandidaatsexamen Medicijnen ging hij, op aanraden van enkele hooggeleerden, over in de Natuurlijke Historie, omdat zij hem als toekomstig hoogleraar zagen. Dit plan mislukte omdat hij te jong werd geacht (24 jaar oud).

In 1864, komt hij in Deventer terecht, waar hij directeur van de HBS werd, maar ook dit bevredigt hem niet. Als er een vacature vrijkomt in Groningen en hij weer solliciteert worden zijn talenten nogmaals niet gezien. Als hij dan in 1876 zijn directeurschap verruilt voor ‘het eenvoudige hoogleraarschap’ aan Gymnasium en HBS, dan is dat omdat hij, zoals hij aan Shakespeare-kenner Loffelt schrijft, in die twaalf jaar maar zo weinig heeft kunnen uitvoeren, aangezien hij almaar moest vergaderen. Het idee om Shakespeare te vertalen was hierbij toch niet zijn vooropgezette doel. Hij zocht iets te doen en koos nu duidelijk voor de literaire richting. Het is duidelijk dat hij Shakespeare primair als toneelschrijver benaderde en het zijn opzet was hem op het Nederlandse toneel opgevoerd te krijgen in een Shakespeare-waardige vorm.

Ook bij dit grafmonument, een liggende steen, een zerk op een fundering is het verval van dit soort grafmonumenten goed te zien. Wat begint met kleine haarscheurtjes in de steen wordt door de verschillende weersinvloeden, hitte, regen, sneeuw en vorst steeds meer. Hier is de hardstenen zerk al in vier stukken gesplitst.

https://sobd.org/esdoorn-met-de-weggedrukte-steen-graf-van-l-a-j-burgersdijk/

De begraafplaats is een Rijksmonument uit 1831 en een groene oase in het hart van Deventer. Er zijn tal van monumentale bomen en bijzondere planten te vinden als hemelboom, doodsbeenderenboom, zogenaamde stinzenflora als bostulp, daslook en holwortel, en zeldzame korstmossen op grafzerken. Sinds 1918 worden er geen graven meer uitgegeven. https://www.deventer.nl/begraafplaatsdiepenveenseweg

Een laatste blik op deze bijzondere begraafplaats. Tot een volgende keer